Ի՞նչ է տեղի ունենում մահացող մարդու գլխում

Մարդու վերջին բառերը հաճախ կրում ենգրեթե առասպելական կշիռ, եւ ակնկալվում է, որ դրանք կլինեն խոր, բանաստեղծական կամբացահայտող: Սակայն իրականում կյանքիվերջը հազվադեպ է այդքան կարգավորված լինում: Եզրափակիչ ցնցող խոսքի փոխարենշատերի մոտ զառանցանք է նկատվում՝ սուրշփոթության վիճակ, որը մահացու հիվանդհպացիենտների մինչեւ 88 տոկոսը զգում է իրկյանքի վերջին օրերին: Այս սովորական, բայցքիչ ուսումնասիրված երեւույթը հաճախփոխում է խոսքը, մտքի գործընթացները եւգիտակցությունը՝ ավելի դժվարացնելովհրաժեշտը, գրում է BigThink-ը։

Չկապակցված խոսքը դրսեւորվում է տարբերձեւերով եւ ընդհանուր առմամբ կարելի էբաժանել հիպերակտիվի եւ հիպոակտիվի: Որոշպացիենտներ դառնում են անհանգիստ եւգրգռված՝ արտաբերելով մասնատված կամանիմաստ արտահայտություններ, իսկմյուսները դառնում են անտարբեր եւ չենարձագանքում, հայտնել է «Фокус»-ը։ Վերջինձեւը հատկապես հաճախ աննկատ է մնում կամսխալմամբ վերագրվում է հասարակհոգնածությանը, բացատրել է լեզվաբան եւպատմաբան եւ «Ցտեսություն, ես սիրում եմքեզ» գրքի հեղինակ Մայքլ Էրարդը։

Դրա դրսեւորման պատճառները կարող ենտարբեր լինել՝ սկսած օրգաններիանբավարարությունից եւ վարակներից մինչեւթմրամիջոցների կողմնակի ազդեցությունները, բայց արդյունքը մնում է նույնը՝իրականությունից կտրվածություն, ինչըհաճախ ստիպում է սիրելիներին իմաստփնտրել նրանց արտաբերած բառերում: Կենսաբանորեն զառանցանքն առաջանում էնյարդային հաղորդիչներիանհավասարակշռության պատճառով, որըխաթարում է նեյրոնների միջեւհաղորդակցությունը:

Ի տարբերություն ուղեղի մշտական ​​վնասվածքի, այս խանգարումները հաճախշրջելի են, եթե հիմքում ընկած պատճառըբուժվի: Սակայն կյանքի վերջում, երբ մի քանիօրգան համակարգեր սկսում են անջատվել, նման ուղղումը հազվադեպ է հնարավոր: Փոխարենը առողջապահականծառայություններ մատուցողներըկենտրոնանում են հիվանդների խնամքի վրա՝օգտագործելով շրջակա միջավայրիկարգավորումները, խոնավացումը եւ երբեմնդեղամիջոցները՝ դիսթրեսը թեթեւացնելու համար՝ առանց մահն արագացնելու:

Չնայած զառանցանքի տարածվածությանը, այն հաճախ սխալ ախտորոշվում է որպեսդեմենցիա, դեպրեսիա կամ նույնիսկ հոգեւորփորձ, նշել է Էրարդը: Հոսփիսի որոշուղեցույցներ առաջարկում են ընդունելհիվանդի փոփոխված ընկալումները, այլ ոչ թեմարտահրավեր նետել նրանց. եթե մահացողըտեսնում է վաղուց կորած հարազատին կամկարծում է, որ պատրաստվում էճանապարհորդել, խնամակալներին խորհուրդէ տրվում վավերացնել այդփորձառությունները, այլ ոչ թե մերժել դրանք:

Այս մոտեցումն օգնում է նվազեցնել սթրեսը եւթույլ է տալիս ներկաներին շփվել մահացողիհետ, նույնիսկ երբ ավանդականհաղորդակցությունը խաթարված է: Վերջինբառերի հետ կապված մշակութայինակնկալիքներն ավելի են բարդացնումզառանցանքի մեջ ասված բառերի ընկալումը: Մարդկության պատմության ընթացքումվերջին բառերն արձանագրվել եւ վերլուծվել ենայնպես, կարծես դրանք պարունակել են ինչ-որ խոր ճշմարտություն, բայց այս պահերիցշատերը ձեւավորվել են նույն ճանաչողականխանգարումից, որը նկատվում էժամանակակից պացիենտների մոտ:

Մահացողի բառերի ռոմանտիկ գաղափարըբախվում է կենսաբանական իրականությանհետ, երբ ուղեղը փորձում է գործել, բայցմարմինը չի կարողանում հաղթահարել: «Հայտնի մարդկանց վերջին խոսքերը» գրքումՈւիլյամ Բ. Բրամսը հավաքել է հազարավորնման վերջին պահեր՝ ընդգծելով իրականվերջին բառերի անկանխատեսելի եւ հաճախանհամապատասխան բնույթը: Հաշվի առնելով այն, որ զառանցանքն ազդում է մահացողհիվանդների զգալի տոկոսի վրա, դրաառկայությունը չպետք է դիտարկվի որպեսանոմալիա, այլ որպես գործընթացի բնականմաս:

Թեեւ դա կարող է ջնջել հստակության եւ շփոթության միջեւ եղած սահմանները, այն չի ժխտում անձի վերջնական հաղորդակցության նշանակությունը: Խնդիրը տեսակետը փոխելն է՝ ոչ թե պարզություն փնտրել այնտեղ, որտեղ չկա, այլ ընդունել այն կետերը, որոնք մնում են, որքան էլ դրանք մասնատված լինեն, եզրափակել է Էրարդը։